Üniversitemizde “Uluslararası Tarihten Günümüze Yahudilik E - Sempozyumu” Gerçekleştirildi

 

Kilis 7 Aralık Üniversitesi, Kilis 7 Aralık Üniversitesi İslami İlimler Fakültesi, Kilis 7 Aralık Üniversitesi Orta Doğu Araştırmaları Uygulama ve Araştırma Merkezi (KODAM) ve “Ortadoğu ve Göç” dergisi ortaklığında düzenlenen “Uluslararası Tarihten Günümüze Yahudilik Sempozyumu”, Rektör Yardımcımız Prof. Dr. Halil Aldemir’in konuşmalarıyla başladı. Ardından İstanbul 29 Mayıs Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Saime Leyla Gürkan açılış konuşmalarını gerçekleştirdi. Gürkan, Türkiye’deki Yahudilik üzerine gerçekleşen çalışmaların tarihi seyri üzerinde durdu. Dinler Tarihini incelemenin toplumları ve insanlık tarihini incelemek anlamına geldiğini belirten Gürkan, alanda bir din üzerine uzmanlaşmanın gerekliliğini ifade etti.

Sempozyumun birinci oturumu Prof. Dr. Mehmet Katar’ın yönlendiriciliğinde başladı. Aynı zamanda birinci konuşmacı da olan Katar, İsrailoğullarının Kenan topraklarını ele geçirme sürecine ilişkin “Yeşu” ve “Hakimler” kitaplarındaki pasajlardan yola çıkarak bu sürecin farklı farklı anlatıldığını ifade etti. Doç. Dr. Eldar Hasanoğlu, İsrail’i ön plana çıkararak ona zarar verme ihtimali olan bütün devletleri zayıflatıp parçalara bölmeyi amaçlayan Oded Yinon Planı’nın sadece stratejik bir metin olmadığını; aynı zamanda Arz-ı Mev’ud hizmet eden teolojik bir metin olduğu değerlendirmelerinde bulundu. Üçüncü konuşmacı Dr. Öğr. Üyesi Ömer Faruk Araz, Jacob Frank’ın fikir babasının Sabetay Sevi olduğunu belirtip, Frank’ın Yahudilikteki Mesih anlayışına büyük bir zarar verdiği değerlendirmelerinde bulundu. Oturumun dördüncü konuşmacısı Dr. Öğr. Üyesi Rahim Ay, seçilmişlik anlayışı ve Arz-ı Mev’ud anlayışının Yahudilikle ilgili çalışmalarda karşılaşılan problemlerin başında geldiğini ifade ederek ayrıca Yahudi, Siyonist, Sebataycı ve Mason gibi kavramların yanlış kullanılıp ön yargı oluşturduğunu tespit etti. Oturumun son konuşmacısı Dr. Öğr. Üyesi Kubilay Atik, Çin’deki Yahudi varlığına ilişkin bilgiler vererek Orta Asya Yahudilerinin Orta Asya’daki faaliyetlerine ilişkin tespitlerde bulundu.

Sempozyumun ikinci oturumu, Doç. Dr. Mehmet Alıcı’nın başkanlığında başladı. Birinci konuşmacı Doktora Öğrencisi Coşkun Özdemir; Doç. Dr. Gökhan Atmaca ile birlikte hazırladığı “Kuran’ı Kerim’de Yahudilerin Tanrı İnancına Yönelik Eleştiriler” adlı bildirisini tebliğ etti. İkinci konuşmacı Diyanet İşleri Başkanlığından Dr. Sevda Aktulga Gürbüz, “Yahudi İnancında Rü’yetü’l-Melek” adlı bildirisine Tevrat’taki melek tasvirlerini anlatmakla başladı. Meleklerin Tevrat’ta Allah’ın oğlu olarak zikredildiğini ifade eden Gürbüz, meleklerin hangi surette görüneceği, kimlere görünebileceği ve hangi durumlarda görüneceği konularına değindi. Dr. Öğr. Üyesi Hâkime Reyyan Yaşar ise “Sivil Hukuk Yoluyla Evlilik ya da Boşanmak Yoktur: İsrail Aile Hukuku Uygulamalarında Dini Hukuk-Sivil Hukuk Dikotomisi” adlı bildirisini sundu. Son olarak sözü Oturum başkanı Doç. Dr. Mehmet Alıcı aldı ve “Mecusi Geleneğinde Yahudilik Eleştirisi: Shak-ud- Gumanih-Vizar Örneği” adlı bildirisini tebliğ etti. Mecusi geleneği ve ilgili metni tarihsel düzlemde ele alan Alıcı, metin içeriğine ve Yahudiliğin bu metinlerde ne tür konularda eleştirildiğine değindi.

Sempozyumun üçüncü oturumu Dr. Öğr. Üyesi Tolga Savaş Altıner’in başkanlığında gerçekleştirildi. İlk konuşmacı Doktora Öğrencisi Şerife Özketen, “Yahudilikte Kadın Algısının Tarihsel Serüveni” bildirisinde, Yahudilikte kadın algısının tarihsel gelişimini kelami bir bakış açısıyla ele aldı. İkinci konuşmacı Dr. Öğr. Üyesi Fatih Eroğlan, “Eski Ahitte Örnek Bir Kadın Modeli: Deborah’ın Hikâyesi” başlıklı bildirisini tebliğ etti. Üçüncü konuşmacı Doktora Öğrencisi Miyase Güzel, “Mitolojinin Gotik Kahramanları: Lilith ve Al Karısı” adlı çalışmasıyla Yahudi mitolojisinden ve Türk mitolojisinden birer kadın figürü karşılaştırmalı olarak inceledi. Son konuşmacı Aysel Okudan ise “Feminist Teoloji Bağlamında Judith Plaskow ve Teolojisi” başlıklı bildirisini sundu. 

Sempozyumun dördüncü oturumu, Prof. Dr. Cengiz Batuk başkanlığında gerçekleştirildi. Öğr. Gör. İsmail Hodziç; Prof. Dr. Cengiz Batuk ile birlikte kaleme aldıkları “Bosna Hersek’teki Yahudilerin Kısa Tarihi” adlı bildiriyi tebliğ etti. İkinci konuşmacı Doç Dr. Ahmet Türkan, “Rusya’dan İstanbul’a Gelen Mülteci Yahudiler ve Onların İskân ve Oryantasyon Sorunları” başlıklı bildirinde 1840’lardaki Yahudi göçüne değindi. Üçüncü konuşmacı Dr. Öğr. Üyesi Yasin İpek, “Kafkaslarda Bir Yahudi Topluluğu Olan Dağ Yahudilerinde Geçiş Dönemleriyle İlgili İnanış ve Uygulamalar” başlıklı bildirisini sundu. Son olarak sözü alan Dr. Öğr. Üyesi Kenan Karagöz, “Medine Yahudileriyle İlişkiler (Suç ve Ceza Bağlamında)” bildirinde Müslümanların ve Yahudilerin ilişkilerini hukuksal bağlamda ele aldı. 

Sempozyumun beşinci oturumu, Prof. Dr. Mehmet Sait Toprak yönlendiriciliğinde başladı. İlk tebliğci Prof. Dr. İskender Oymak, Yeniden Yapılanmacı Yahudi mezhebinin kurucusu Mordecai Kaplan’ın din anlayışı, fikir babaları ve seçilmişlik anlayışını red gerekçelerine ilişkin detaylı bilgiler verdi. İkinci tebliğci Dr. Öğr. Üyesi Şahin Kızılabdullah, siyahi Yahudilerin din anlayışlarına ve Yahudiliğin Amerika’ya ulaştığı tarihler hakkında bilgiler vererek Siyahilerin, Yahudiliği ata inancı olarak gördüğü şeklinde değerlendirmelerde bulundu. Oturumun üçüncü tebliğcisi Dr. Öğr. Üyesi Mürsel Özalp, İsrail Devleti’nin uygulamalarını kabul etmeyip Filistin’in de olduğu iki devletli bir çözümü savunan Amerikan aktivist Yahudi gruplarına ilişkin detaylı bilgiler verdi. Oturumun son konuşmacısı Arş. Gör. Rümeysa Taşkın, Yidiş dilini sinemaya taşıyan ve filmlerinde bolca yöresel müziklere yer veren Aşkenaz Yahudilerinin sineması hakkında bilgiler verdi.

Sempozyumun altıncı oturumu, Doç. Dr. Ömer Cide başkanlığında gerçekleştirildi. İlk konuşmacı Doç. Dr. Mehmet Şimşir, “Yahudilerin Hz. Peygamber’e Yönelik Suikast Teşebbüsleri ile İlgili Rivayetlerin Tahlili” başlıklı bildirisini sundu. İkinci konuşmacı Dr. Öğr. Üyesi Feridun Tekin, “Yapılan Antlaşmaya İhanet Edip, Toplumsal Güven ve Huzuru Bozmaları Nedeniyle Beni Kaynuka Yahudilerinin Medine’den Sürgün Edilmesi” başlıklı bildirisini tebliğ etti. Üçüncü konuşmacı Mahmut Akgüç, “Selçuklu Ekonomisi İçerisinde Yahudiler” başlıklı bildirisinde Yahudi topluluğunun Selçuklu ekonomisi içerisindeki yerine ve önemine değindi. Son konuşmacı Doktora Öğrencisi Ali Akdeniz, “Maarif ve Vilayet Salnameleri Işığında Halep Vilayetinde Yahudi Eğitim Kurumları” başlıklı bildirisini sunarak oturumun son konuşmasını gerçekleştirmiş oldu.

Sempozyumun yedinci oturumu Ömer Faruk Araz’ın açılış konuşması ile başladı. Oturum Dr. Öğr. Üyesi Bilal Toprak’ın sunumlarıyla devam etti. Toprak “İsrail Arkeolojisi: İdeoloji ve Mit Üzerinden Bir Geçmiş İnşa Etme Çabası” adlı bildirisini tebliğ etti. İkinci tebliğci olan Dr. Bilal Patacı “Hoi loudaioi: Yuhanna İncili’nde Bir Öteki İmajı Olarak Yahudiler” adlı sunumunu gerçekleştirdi. Bildiri boyunca Hoi Loudaioi kavramı üzerinde duran Patacı, bu kavramın ne anlama geldiği, kimler için kullanıldığı ve ne tür çağrışımlara sahip olduğu konusunda bilgilendirmelerde bulundu. Üçüncü olarak Dr. Öğr. Üyesi Can Eyüp Çekiç “Memoirs of a German Jewish Women in İstanbul During World War I” adlı bildirisini sundu. Dördüncü bildirinin sahibi Dr. Öğr. Üyesi Musa Osman Karatosun “Eski Ahit’in Hristiyan Ayinlerde Kullanılması: Nicel Bir Değerlendirme” adlı sunumunu günümüz Hristiyanlığında Eski Ahit’in kullanımı bağlamında ele aldı. Oturumun son konuşmacısı olan Dr. Aynur Çınar “Yahudilikte Ruhun Yansımalarından Tanrı’nın sesi Kôl” adlı bildirisine Yahudilikte kutsal ruh kavramını anlatarak başladı. Yahudiliğin antik bir din olmasından ötürü antik inanışları barındırdığını ifade ettikten sonra gelenekte Tanrı’nın büyük oranda bir ruh olarak algılanması durumuna işaret etti.

Sempozyumun sekizinci oturumu Abdullah Altuncu başkanlığında gerçekleştirildi. Doç. Dr. Yasin Meral “Abraham İbn Daud’un Sefer ha-Kabala Adlı Eserinde Gelenek Savunuculuğu” başlıklı bildirisine Abraham İbn Daud’un yaşamına dair kısa bilgiler vererek başladı. Ardından kitabın içeriği ile ilgili değerlendirmelerde bulundu. İkinci olarak Dr. Öğr. Üyesi Tolga Savaş Altınel sözü aldı ve “Yahudi Apokrafisinde Habeş Kaynaklarının Önemi Üzerine Bir Değerlendirme: Jubileler Örneği” adlı bildirisini sundu. Üçüncü olarak Arş. Gör. Safiye Merve Özkaldı “II. Mabed Döneminin Anlaşılmasında Pseudopigrafa” adlı bildirisini sundu. Dördüncü ve sonuncu bildirinin sahibi Arş. Gör. Müberra Aygündüz “Yahudi Mistisizmi ve Tasavvuf Arasındaki İlişki: Bahya İbn Pakuda Örneği” adlı tebliğini sundu.

Sempozyumun dokuzuncu oturumu, Prof. Dr. Sami Kılıç başkanlığında gerçekleştirildi. Aynı zamanda ilk konuşmacı olan Kılıç, “Kutsal Kavmin İnşaasında Behorluk” bildirisinde Yahudi düşüncesine göre doğan ilk erkek çocuğun saygın olması ve babanın varisi olması bakımından mübareklik hakkı olarak da bilinen behorluktan bahsetti. İkinci konuşmacı Dr. Öğr. Üyesi Muhammed Yeşilyurt, “Yahudiliğin Kutsal Kitabı Tanah’ta Kardeşlik Olgusunun Görünümü” başlıklı bildirisini tebliğ etti. Üçüncü konuşmacı Dr. Öğr. Üyesi Abdullah Altuncu, “Venedik’te İbrani Matbuatı: Bomberg Matbaası ve Burada Basılan “Mikra'ot Gedolot”lar” başlıklı bildirisini sundu. Son konuşmacı Arş. Gör. Fatih Memiç ise “Hasidizmin Ortaya Çıkışına Dair İddia Edilen Unsurların Son Yapılan Çalışmalar Işığında Yeniden Bir Değerlendirmesi” bildirisini sunarak oturumun son tebliğini gerçekleştirmiş oldu.

Sempozyumun onuncu oturumu Dr. Öğr. Üyesi Erdinç Gülcü başkanlığında gerçekleşti. İlk tebliğci Dr. İbrahim Ethem, yeniden yapılanmacı anlayışın Yahudiliğe bakış açısına ve Amerika’nın değerlerine sağladığı uyuma vurgu yaptı. İkinci tebliğciler Işıl Kaynak ile Doç. Dr. Zehra Gencel Efe, oryantalist yazarlardan Rudolf Leszynsky’in “Muhammed Döneminde Arabistandaki Yahudiler” adlı kitabından hareketle oryantalistlerin Medine dönemindeki Müslüman-Yahudi ilişkilerine ilişkin tespitlerde bulundu. Üçüncü konuşmacı Dr. Öğr. Üyesi Akın Tercanlı, Erwin Panofsky yöntemini kullanarak incelediği ikonografiler hakkında detaylı bilgiler verdi. Son konuşmacı Doktora Öğrencisi Ebru Özer, Pompeis’un ludae’de yaşanan savaş sonrası yaptığı uygulamalar hakkında bilgiler verdi. 

Sempozyumun on birinci ve aynı zamanda son oturumu Dr. Öğr. Üyesi Mustafa Kınağ başkanlığında gerçekleşti. Aynı zamanda ilk tebliğci olan Kınağ; Emanuel Levinas’ın felsefesi hakkında bilgiler verip Tanrı anlayışının Yahudilikten izler taşıdığını belirtti. İkinci konuşmacı Arş. Gör. Cihan Şimşek, Karaylar hakkında detaylı bilgiler verip bu topluluğun kültürlerini korumalarına ilişkin kapsamlı değerlendirmelerde bulundu. Oturumun üçüncü tebliğcisi Dr. Öğr. Üyesi Akın Tercanlı, Hz. Davut ve Golyat ikonografisini kitabı mukaddes ve Kur‟an-ı Kerim anlatımlarını karşılaştırarak detaylı bir şekilde değerlendirdi. Oturumun son tebliğcisi Dr. Öğr. Üyesi Abdullah Altuncu, Haskala hareketinin yayın organlarından “Kerem Hemed” Dergisi‟ne ilişkin kapsamlı değerlendirmelerde bulunup derginin diğer Haskala dergilerden ayrılan yönlerine ve Kerem Hemed’in Haskala açısından önemine değindi.

Sempozyumun kapanış konuşmasında Dr. Öğr. Üyesi Abdullah Altuncu, programdaki oturumlar ve ele alınan konular hakkında özet bilgiler verip genel değerlendirmelerde bulundu. Sempozyumun düzenlenmesinde, hazırlanmasında ve sunulmasında emeği geçen herkese teşekkür edilmesiyle program sona erdi.